Παρουσιάζουμε ένα άρθρο που ψαρέψαμε στο διαδίκτυο από ρεπορτάζ του ΑΠΕ-ΜΠΕ για το Μεγανήσι. Περιέχει βέβαια κάποιες μικρές ανακρίβειες (όπως τον πληθυσμό) αλλά, από την άλλη, έχει ενδιαφέρον για το πως μας βλέπουν οι απέξω.

της ανταποκρίτριάς μας Τζώρα Μ.

Όσο μικρός και να είναι ο τόπος στο Μεγανήσι, η παράδοση στη ναυτοσύνη και τη θάλασσα που το «αγκαλιάζει» είναι τόσο μεγάλη, που έχει επηρεάσει καθοριστικά την ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων του, τις συνήθειές τους, τη σκέψη τους, την καθημερινότητά τους. Όπως λένε οι ίδιοι, είναι το μικρό νησί με τη μεγάλη καρδιά!

Αυτή η επιρροή καθρεπτίζεται και στη γυναίκα Μεγανησιώτισσα, καθώς της προσδίδει σημαντικούς ρόλους στη ζωή. Είναι μια ηρωίδα, η «ψυχή» κάθε δουλειάς, στη θάλασσα, στο σπίτι, στο κτήμα. Εύκολα το αντιλαμβάνεται αυτό ο επισκέπτης, από την πρώτη στιγμή που μπαίνει στο ιπτάμενο δελφίνι στη Λευκάδα για να πάει στο Μεγανήσι.

Η Κατερίνα είναι μια νεαρή γυναίκα, καπετάνισσα στο πλοιάριο «Αγχίαλος», που εκτελεί καθημερινά δρομολόγια από τη Λευκάδα στο Βαθύ, το λιμάνι του νησιού.

Όπως λέει, ερωτεύτηκε τη θάλασσα από τα παιδικά της χρόνια. Από μικρή, μαζί με τα άλλα παιδιά έπαιζε στα καΐκια. Μάθαινε να τραβάει κουπί, να μανουβράρει τη βάρκα. Έτσι, σιγά-σιγά η ναυτοσύνη έμπαινε στο πετσί της. Μεγαλώνοντας, το παιχνίδι που αγάπησε καθόρισε και την επαγγελματική της πορεία.

Μόλις το δελφίνι δέσει κάβους στο Βαθύ, το μάτι γυρίζει αχόρταγα για να αποτυπώσει τις όμορφες εικόνες στο γραφικό λιμάνι. Απέναντι από τον ντόκο, το βλέμμα πέφτει στο καφενείο «το Ακρογιάλι». Είναι το στέκι του Βησσαρίωνα, με τον καλοψημένο ελληνικό καφέ και το πολύ καϊμάκι. Είναι μια τέχνη που έμαθε από τον παππού του, πριν από πολλές δεκαετίες.

Στην ψαροταβέρνα, που βρίσκεται λίγο πιο πέρα από το παραδοσιακό καφενείο, τον «πρώτο λόγο» έχει μια μεσόκοπη δυναμική γυναίκα, η κυρία Μαρία. Είναι εκείνη, που βγαίνει με το καΐκι για ψάρεμα, απλώνει τα παραγάδια της και φέρνει λαχταριστά θαλασσινά και φρέσκο ψάρι, από τα δίχτυα στο τραπέζι . Από τα νιάτα της έβγαινε για ψάρεμα, καθώς ο άνδρας της, συνταξιούχος σήμερα, ήταν ναυτικός και εκείνη έπρεπε να στηρίξει την οικογένεια.

Στο «νησί των ναυτικών» η παράδοση θέλει τις μεγαλύτερες γυναίκες να είναι ντυμένες με μαύρες ή σκουρόχρωμες φορεσιές, που τις στολίζουν χρυσά σκουλαρίκια. Θα τις συναντήσετε στα λιθόστρωτα καλντερίμια των τριών χωριών του νησιού, στο Βαθύ, το Σπαρτοχώρι και το Κατωμέρι. Κάποιες στιγμές, ειδικά τον χειμώνα, θα τις δείτε να μεταφέρουν ξύλα, ελιές ή αλλά προϊόντα επάνω στο κεφάλι. Για τους τουρίστες είναι η … «ατραξιόν» στο Μεγανήσι. Είναι φιλόξενες, χαμογελαστές και με χαρά σού διηγούνται ιστορίες από τη ζωή τους. Μόχθησαν πολύ, όπως λένε, στα νιάτα τους, έγιναν η μάνα και ο πατέρας μαζί.

Στο νησί δεν υπήρχε δίκτυο ύδρευσης ούτε ηλεκτρικό μέχρι το 1974. Μετέφεραν το νερό στο σπίτι, μέσα σε πήλινα ή χάλκινα δοχεία, από πηγάδια που βρίσκονταν μακριά από τον οικισμό. Οι μοναδικές στιγμές αναψυχής για εκείνες ήταν όταν αντάμωναν όλες μαζί στο πηγάδι, που βρίσκεται κάπου ανάμεσα από το Κατωμέρι και το Βαθύ, στη θέση Καραμαντάνι, για να συζητήσουν ή να μάθουν τα νέα από τα χωριά τους.

Μια 75χρονη ήταν η πρώτη γυναίκα οδηγός στο νησί. Όπως μας διηγείται, από τα ξημερώματα πήγαινε στο κτήμα, φόρτωνε μόνη της το αγροτικό αυτοκίνητο οπωροκηπευτικά και έβγαινε στην αγορά για να τα πουλήσει. Με τη σκληρή δουλειά της έχτισε τρεις επιχειρήσεις.

Οι περισσότερες ήταν γυναίκες ναυτικών και ψαράδων. Έμειναν πίσω για να στηρίξουν την οικογένεια και την οικονομία του νησιού. Μιλάνε με υπερηφάνεια για τον αγώνα, που έχουν δώσει η καθεμιά στο δικό της στίβο. Μεγάλωσαν μόνες τα παιδιά τους, φρόντιζαν τα κτήματα και τους ελαιώνες, ζύμωναν το ψωμί, έφτιαχναν τραγούδια χωρίς να ξέρουν νότες και παραμύθια, χωρίς να γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση.

Όταν τελείωναν τις εξωτερικές δουλειές τους, έπιαναν τον αργαλειό ή το κέντημα και δημιουργούσαν αριστουργήματα από λινάρι και μαλλί, υφαντά και κεντήματα, που διακοσμούν σήμερα τα σπίτια στο νησί.

Είναι γυναίκες που είχαν συνείδηση μιας κοινής μοίρας και λειτούργησαν με αλληλοσεβασμό, δημιουργώντας έτσι, έναν δικό τους πολιτισμό, που σήμερα μεταφέρουν και μέσα από τις διηγήσεις τους στις καινούργιες γενιές.

Το Μεγανήσι βρίσκεται αιώνια «αγκυροβολημένο» 4ν.μ. νότια της Λευκάδας. Είναι ένα νησί καταπράσινο, μέσα στα πεύκα και τις ελιές, με δαντελωτές ακτές. Οι 2.000 άνθρωποι που ζουν σε αυτό, δίνουν ζωή στη φυσική του ομορφιά. Πηγή: © ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ.