Του Απόστολου Γατή

Κανείς δεν αμφιβάλλει για την αξία των πολιτιστικών εκδηλώσεων, πόσο μάλλον όταν αυτές πραγματοποιούνται στον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής του ατόμου που για ποικίλους και στις πλείστες των περιπτώσεων έξω από αυτό λόγους το αναγκάζουν να τον στερείται. Εξάλλου μια πολιτιστική εκδήλωση, ακόμα και αν αυτή μπορεί να μην λαμβάνει τις διαστάσεις «φιέστας», ακόμα και αν είναι λιτή δεν σημαίνει ότι παύει να δίνει ζωή, να ενισχύει τους δεσμούς, να καλλιεργεί την πρόοδο, τον εθελοντισμό, να συμβάλλει στην πολυπολιτισμικότητα και την κοινωνική συνοχή, έχοντας παράλληλα παιδευτικό χαρακτήρα αφυπνίζοντας συνειδήσεις.

Αφορμή για το συγκεκριμένο άρθρο ήταν η δήλωση της Αντιδημάρχου Μεγανησίου κ. Έλλης Καββαδά την ημέρα του Διεθνούς Φεστιβάλ Φολκλόρ στο Μεγανήσι ότι το Πολιτιστικό Κέντρο φέτος αναγκάστηκε να περιορίσει σημαντικά τις καλοκαιρινές του εκδηλώσεις και να αξιοποιήσει τους λιγοστούς –πενιχρούς θα έλεγα εγώ- πόρους του στον δύσκολο χειμώνα που έρχεται (meganisitimes.gr, 26-8-2012). Και καλώς πράττει, γιατί απεύχομαι οι μαθητές στο Μεγανήσι να χρειαστεί να  προσευχηθούν  για καμιά αγαθοεργία, προκειμένου να μην κοκαλιάσουν στις τάξεις τους. Από το ψαλίδι του «Μεγάλου Κηπουρού» μέσα στην γενικότερη συγκυρία δεν γλύτωσε και το Μεγανήσι. Αυτό ήταν, κατ’ εμέ, το απλό μεν αλλά βαθύτερο δε νόημα της δήλωσης της αγαπητής (μας) Έλλης.

Δυστυχώς όπως όλα δείχνουν μέχρι σήμερα, η κατάσταση δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική. Αυτή η διαπίστωση αν θέλετε έχει τόσο οικονομική όσο και πολιτική βάση: Η έννοια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης συχνά μεταφραζόταν ως «προσωπική στιγμή» της τοπικής, δημαρχιακής εξουσίας και κάτι τέτοιες «προσωπικές στιγμές» έχουν οδηγήσει ολάκερους δήμους της χώρας σε αδιέξοδο, οικονομικό, πολιτικό, ηθικό και κοινωνικό. Δεν ξέρω αν είναι απλά αντικατοπτρισμός της κεντρικής εξουσίας ή της πενίας πάνω στην αυτοδιοίκηση. Δε ξέρω ακόμα  αν η ίδια η κεντρική εξουσία λειτουργεί ως προπαγανδιστικός Ερμής για τον μαρασμό των δήμων μέσα στη νέα πολιτικο-οικονομική πραγματικότητα, στην οποία όμως έχουν συμβάλει και οι δήμοι, με τις «προσωπικές στιγμές».

Και εξηγούμαι. Εδώ και χρόνια διαβάζει κανείς για όργια σπατάλης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, για διαφθορά και κακοδιαχείριση. Οι δήμοι απλά δεν έχουν λεφτά όχι μόνο γιατί η κεντρική εξουσία δεν είναι σε θέση να δώσει, όχι μόνο γιατί η κοινοτική στρόφιγγα έχει κλείσει, όχι μόνο γιατί θ’ αδυνατούν σε λίγο οι δημότες να καταβάλλουν περισσότερους δημοτικούς φόρους ακόμα και αν οι μετρήσεις των τετραγωνικών των σπιτιών τους γίνουν με το κομπάσο. Οι αιτίες βρίσκονται και στους ίδιους τους δήμους. Τα δημοσιεύματα στο διαδίκτυο κάνουν πάταγο. Αν «googlάρει» κανείς τις έννοιες «δήμοι», «διαφθορά», «σπατάλη» κλπ. θα φρίξει. Αλλά μάλλον δεν χρειάζεται να το κάνει. Μήπως δεν είναι για παράδειγμα γεγονός η κατάτμηση των δημοτικών έργων σε πολλά μικρότερα, ώστε να μπορούν οι όποιοι δήμαρχοι να τα αναθέτουν απευθείας σε όποιους εργολάβους αυτοί θέλουν, δηλ. να μην είναι υποχρεωτικός ο διαγωνισμός λόγω ποσού;  Ή μήπως δεν είναι γεγονός ότι οι δήμοι της χώρας έχουν τόσες πληρωμένες μελέτες επί μελετών που δε χωρούν πια στις βιβλιοθήκες και στα πατάρια. Αν ρίξει κανείς για παράδειγμα μια ματιά στην έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το ελληνικό Δημόσιο (22-3-2012), αλλά και πιο παλιά, στην έκθεση του Σώματος Eλεγκτών Δημοσίου για το 2004, θα διαπιστώσει την ένταση και το μέγεθος του φαινομένου. Το ΣΕΔ δέχθηκε τότε 885 αναφορές πολιτών που αφορούσαν οι 301 τους Δήμους, οι 212 τις Νομαρχίες, οι 160 της υπηρεσίες ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ και ΑΕ Δημοσίου και 142 υπηρεσίες υπουργείων. Από αυτά προκύπτει ότι το 70% των ελέγχων που διενεργήθηκαν αφορά Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Συμπερασματικά, λοιπόν, οι δήμοι -πολλοί, αρκετοί, περισσότεροι, δεν έχει σημασία- δεν έχουν λεφτά και για τον λόγο ότι οι πόροι τους που προέρχονται από τους φορολογούμενους έτυχαν ανάρμοστης διαχείρισης. Και τα ψέματα τελειώνουν κάποτε, έρχεται η ώρα της αλήθειας που σε τέτοιες συγκυρίες είναι περισσότερο σκληρή απ’ ότι η φύση της τής έχει προδιαγράψει να είναι και που «κοντά στα ξερά θα καούν και τα χλωρά».Θύμα σε αυτές τις περιπτώσεις και ο Πολιτισμός που θα πρέπει να υπομένει στωικά το κοφτερό ψαλίδι του «Μεγάλου Κηπουρού» του, της κεντρικής εξουσίας που τόσα χρόνια δείχνει «ν’ άκουγε και να μην έβλεπε», «να ‘ξερε και να μην έκανε», «να βολευόταν και να τ’ άφηνε», ώσπου η σύμφυση της κεντρικής κομματικής εξουσίας και της αυτοδιοίκησης υπό το δόγμα «η πολιτική ορθότητα είναι η φυσική συνέχεια της κομματικής γραμμής…» (Dorris Lessing), επικαιροποιημένο σήμερα, άρχισε ν’ αποκτά χαρακτηριστικά κανίβαλου που σιγά σιγά θ’ αρχίσει να κατασπαράζει και τον ίδιο της τον εαυτό, αν δεν έχει ήδη αρχίσει να το κάνει.